Cảng Dương Đông ở đảo Phú Quốc |
·
Năm 1671, một người Hoa tên Mạc Cửu
(Mạc Kính Cửu), quê ở Lôi Châu tỉnh Quảng Đông, mang cả gia đình, binh sĩ và một số
sĩ phu khoảng 400 người lên thuyền rời khỏi Phúc Kiến.
Sau nhiều ngày lênh đênh trên biển cả, phái đoàn Mạc Cửu đổ bộ lên một vùng đất
hoang trong vịnh Thái Lan. Sau khi dò hỏi và biết vùng đất
này thuộc ảnh hưởng Chân Lạp, phái đoàn liền tìm đường đến Oudong xin tị nạn,
nhưng lúc đó nội bộ Chân Lạp có loạn. Mạc Cửu gặp Nặc Ông Thu (Ang Sur,
Jayajettha III) và ở lại hợp tác cho đến năm 1681.
·
1680, Mạc Cửu đã lập ấp rải rác từ Vũng Thơm, Trủng Kè, Cần Vọt,
Rạch Giá, Cà Mau.
Hà Tiên trở thành thương cảng quan trọng, thôn ấp
định cư nằm sát mé biển, thuận tiện cho ghe thuyền tới lui, hoặc ở đất cao theo
Giang thành, sông Cái Lớn, sông Gành Hào, Ông Đốc để canh tác.
Sông Dương Đông ở Đảo Phú Quốc |
·
Năm 1708, Mạc Cửu liên lạc được với Chúa Quốc Nguyễn Phúc Chu.
·
Năm 1714, Mạc Cửu xin làm thuộc hạ của chúa Nguyễn
và được phong chức tổng binh cai trị đất Căn Khẩu.
·
Năm 1724, Mạc Cửu dâng luôn toàn bộ đất đai và được phong làm đô đốc
cai trị lãnh thổ Căn Khẩu, đổi tên thành Long Hồ dinh.
·
Từ 1729, Long Hồ dinh nổi tiếng là vùng đất trù phú nhất vịnh
Thái Lan.
·
Năm 1735, Mạc Cửu mất, con là Mạc Sĩ Lân, sau đổi thành Mạc Thiên
Tứ, được phong làm đô đốc, kế nghiệp cha cai trị Long Hồ dinh. Gia đình họ Mạc
được Ninh vương Nguyễn Phúc Trú nâng lên hàng vương tôn. Long Hồ dinh đổi tên thành
Hà Tiên trấn.
·
Năm 1739, Mạc Thiên Tứ lập thêm bốn huyện: Long Xuyên (Cà Mau),
Kiên Giang (Rạch Giá), Trấn Giang (Cần Thơ) và Trấn Di (bắc Bạc Liêu).
·
Năm 1755, Nặc Nguyên nhờ Mạc Thiên Tứ dâng chúa Nguyễn lãnh thổ
hai phủ Tầm Bôn (Cần Thơ) và Lôi Lập (Long Xuyên)
để được về Nam Vang
cai trị. Năm 1758,
chúa Nguyễn đưa Nặc Tôn (Ang Ton II) lên làm vua và được tặng thêm lãnh thổ Tầm
Phong Long (Châu Đốc và Sa Đéc).
Nặc Tôn tặng riêng Mạc Thiên Tứ lãnh thổ 5 phủ miền Đông-Nam Chân Lạp: Hương Úc
(Kampong Som),
Cần Bột (Kampot), Châu Sum
(Chân Sum
có thể là Trực Sâm, Chưng Rừm (Chhuk nay thuộc tỉnh Kampot, Chân
Sum cũng có thể là phủ Chân Sum (còn gọi là Chân Chiêm) nằm giữa Châu Đốc và
Giang Thành,
nay là vùng Bẩy Núi An Giang (nơi có núi Chân Sum).),
Sài Mạt (Cheal Meas hay Banteay Meas) và Linh Quỳnh (Kiri Vong).
Năm phủ này là vùng duyên hải (ven bờ Vịnh Thái Lan) từ Srae Ambel
tỉnh Koh Kong (tức Cổ Công, giáp với vùng người
Thái (Xiêm La) kiểm soát) cho đến Mang Khảm (Peam), bờ đất liền đối diện phía
Đông Bắc đảo Phú Quốc, đã được Mạc Thiên Tứ dâng hết cho Võ vương Nguyễn Phúc Khoát. Võ vương sát nhập tất
cả các vùng đất mới vào trấn Hà Tiên, giao cho Mạc Thiên Tứ cai trị.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét